Bọ trĩ (bù lạch), tên khoa học Stenchaetothrips biformis Bagnall, thuộc họ Thripidae, bộ Thysanoptera, là một loài côn trùng gây hại phổ biến trên cây lúa. Chúng tập trung chích hút nhựa ở lá non, khiến cây sinh trưởng chậm, còi cọc, đẻ nhánh kém, từ đó ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng lúa.
1. Đặc điểm
1.1 Hình thái
-
- Trứng: Hình bầu dục, mới đẻ màu trong suốt, sắp nở chuyển sang vàng nhạt.
- Ấu trùng: Mới nở có màu trong suốt, sau đó chuyển vàng nhạt, hình ống, đầu nhỏ, râu ngắn.
- Nhộng: Màu vàng sẫm, không di chuyển, thường nằm trong lá cuốn.
- Thành trùng: Màu nâu đen bóng, thân nhỏ dài, di chuyển nhanh, bò cong bụng. Con cái lớn hơn con đực.
1.2 Vòng đời
Vòng đời bọ trĩ bao gồm 4 giai đoạn:
-
- Trứng: 4-5ngày
- Ấu trùng: 5-8 ngày
- Nhộng: 2-3 ngày
- Thành trùng: 10-20 ngày
Một năm, bọ trĩ có thể sinh sản từ 8–10 lứa, trong đó các lứa 2, 3 và 6 gây hại nghiêm trọng nhất trên cây lúa.
1.3 Đặc điểm sinh học
Bọ trĩ phát triển mạnh ở nhiệt độ 15–20°C, đặc biệt trong điều kiện khô hạn. Mưa lớn hoặc ẩm độ cao làm giảm mật độ bọ trĩ rõ rệt. Con trưởng thành có khả năng kháng thuốc cao, sinh sản nhanh. Một cá thể cái có thể đẻ từ 3 đến 160 trứng, tập trung nhiều nhất trong ngày thứ 2–4 sau khi trưởng thành.
2.Triệu chứng gây hại trên lúa
-
- Bọ trĩ xuất hiện từ giai đoạn mạ đến đẻ nhánh.
- Triệu chứng nhẹ: Lá lúa non bị se chóp, có nhiều điểm trắng nhỏ.
- Triệu chứng nặng: Chóp lá khô vàng, cuốn quăn lại, lan dần toàn bộ lá.
Cách phát hiện: Làm ướt lòng bàn tay bằng nước, quét nhẹ lên ngọn lúa, lúc này sẽ thấy bọ trĩ bám vào tay.
3. Biện pháp phòng trừ bọ trĩ
Mặc dù bọ trĩ không gây thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất cuối vụ, nhưng chúng ảnh hưởng rõ rệt đến giai đoạn sinh trưởng đầu của cây lúa. Làm giảm khả năng quang hợp, đẻ nhánh của cây lúa, từ đó hạn chế số lượng chồi hữu hiệu vốn có. Do đó, cần có biện pháp phòng trừ thích hợp.
3.1. Biện pháp canh tác
-
- Làm sạch cỏ dại: Loại bỏ nơi cư trú và nguồn lây lan của bọ trĩ.
- Bón phân hợp lý: Đảm bảo cân đối dinh dưỡng, tránh thừa đạm làm lúa mềm yếu dễ bị bọ trĩ gây hại.
- Thăm đồng thường xuyên: Phát hiện sớm bọ trĩ để xử lý kịp thời.
- Kiểm tra mật độ thiên địch: Để đưa ra biện pháp quản lý phù hợp.
3.2. Biện pháp hoá học
Áp dụng khi mật số bọ trĩ cao, gây hại ở mức độ nghiêm trọng, lá lúa không tự bung để vượt qua giai đoạn bọ trĩ tấn công.
Sử dụng sản phẩm TK-ABALUX Super 250SC với sự kết hợp của 2 hoạt chất mang lại tác động kép, nâng cao hiệu quả quản lý bọ trĩ. Với phổ tác động rộng TK-ABALUX Super 250SC còn quản lý được sâu cuốn lá, muỗi hành, sâu phao,..
Để trợ lực cho cây lúa phục hồi sau khi bị bọ trĩ gây hại nặng bà con có thể kết hợp với sản phẩm E1-GROWING hỗ trợ cây lúa mở lá sớm, xanh lá tăng khả năng quang hợp, ra rễ mạnh, giúp cây đẻ nhánh thuận lợi tạo tiền đề cho năng suất tối đa.